Mensen met COPD hebben een hoger zorggebruik in vergelijking met de algemene bevolking. Dit komt naar voren uit Nivel onderzoek onder volwassenen patiënten (zie tabel). Een bezoek aan de medisch specialist was in de meeste gevallen de longarts. Mensen met COPD met een ernstige ziektelast hebben vaker contact met de huisarts en medische specialisten dan de mensen met een lichte ziektelast (Heins, Spreeuwenberg & Heijmans, 2019).Van de mensen met COPD is 22% één of meerdere keren opgenomen geweest in het ziekenhuis in 2017. Ter vergelijking: 7% van de algemene Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder werd in 2017 één of meerdere keren opgenomen in het ziekenhuis (Heins, Spreeuwenberg & Heijmans, 2019).
| Mensen met COPD | Algemene bevolking | ||
|---|---|---|---|
| Zorggebruik | % dat zorgprofessional bezoekt | Gemiddeld aantal consulten | % dat zorgprofessional bezoekt |
| Huisarts | 89% | 5 | 71% |
| Praktijkondersteuner | 63% | 2 | |
| Medisch specialist (meestal longarts) | 80% | 5 | 42% |
| Longverpleegkundige in ziekenhuis | 25% | ||
| Fysiotherapeut | 37% | 29 | 29% |
Bron: Leven met een longziekte in Nederland; Nivel & Longfonds, 2019
Onderstaande tabel presenteert het totaal aantal ziekenhuisopnamen en de cijfers uitgesplitst in dagopnamen, observaties en klinische opnamen uit 2013 tot en met 2016 (CBS). Goede ambulante zorg kan veel ziekenhuisopnamen voorkómen. Onder ambulante zorg valt onder andere huisartsenzorg, poliklinische zorg, thuiszorg en zorg van openbare apotheken. Ook preventie kan opnamen voorkómen, want als mensen minder roken en minder blootgesteld worden aan binnen- en buitenluchtverontreiniging is hun kans op het krijgen van een chronische longaandoening kleiner, alsook de kans op verergering ervan, en daarmee de kans op een ziekenhuisopname (RIVM 2010).
| Totaal opnamen | Klinische opnamen | Pers. > 1 opname | % > 1 opname | Aantal verpleegdagen | Gemiddelde verpleegduur | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2015 | 38.410 | 36.830 | 26.110 | 70,9% | 284.795 | 7,7 |
| 2016 | 36.725 | 35.160 | 24.670 | 70,2% | 265.150 | 7,5 |
| 2017 | 35.380 | 33.735 | 24.000 | 71,1% | 256.985 | 7,6 |
| 2018 | 34.750 | 33.260 | 24.000 | 72,2% | 247.835 | 7,5 |
| 2019 | 34.960 | 33.360 | 24.080 | 72,2% | 243.505 | 7,3 |
Bron: opendata.cbs.nl, geraadpleegd op 9/2021
ICD-10-code: J40-J44; J47
Om (her)opnamen in het ziekenhuis te voorkomen en daarmee leed voor de patiënt te besparen worden belangrijke interventies die hiertoe bijdragen beschreven in het landelijk zorgpad COPD longaanval. Het zorgpad beschrijft de zorg voor patiënten met COPD die zijn opgenomen in het ziekenhuis voor een longaanval. Het gaat hierbij om de zorg tijdens de ziekenhuisopname, maar ook om de zorg na ontslag. Binnen de interventies is onder andere aandacht voor het stimuleren tot bewegen en het stoppen met roken, het bepalen van de integrale gezondheidstoestand en het inventariseren van de gebruikte medicatie en huidige therapietrouw (Long Alliantie Nederland, 2019).
De totale zorgkosten voor COPD bedraagt ruim 1 miljard. De meeste kosten vallen binnen de sector ouderenzorg. Ook zijn de kosten hoog binnen de ziekenhuiszorg-, medisch specialistische zorg. Om longklachten te verminderen gebruiken patiënten met COPD longmedicijnen (luchtwegverwijders of ontstekingsremmers), wat jaarlijks op populatieniveau ook hoge kosten met zich meebrengt.
| Zorgsector | Totaal (kosten in miljoenen) |
|---|---|
| Ziekenhuiszorg | 223,1 |
| Genees- en hulpmiddelen | 193,7 |
| Eerstelijnszorg | 120,9 |
| Beheerorganisaties | 35,5 |
| Openbare zorg en preventie | 3,8 |
| Ouderenzorg | 424,2 |
| Overige* | 17,9 |
| Totaal | 1.019,1 |
*overig: ambulancezorg en vervoer, gehandicaptenzorg en overige zorgaanbieders
Bron: kostenvanziekten.nl
Naast medische kosten zijn er ook maatschappelijke kosten door COPD. Het gaat om kosten door ziekteverzuim en vroegtijdige uitval uit het arbeidsproces bij volwassenen. In 2012 heeft het RIVM in opdracht van het Longfonds de maatschappelijke kosten voor astma, COPD en respiratoire allergie geïnventariseerd en uitgebracht in het rapport ‘Maatschappelijke kosten voor astma, COPD en respiratoire allergie’. Hier komt onder andere naar voren dat de ziekteverzuimkosten van werkende patiënten met COPD in 2007 opliepen van gemiddeld 1440 euro per jaar voor de 45- tot 55-jarigen tot 2300 euro voor de 55- tot 65-jarigen. De kosten van arbeidsongeschiktheid waren 900 euro voor een werkende tussen de 45 en 55 jaar en 1450 euro voor een werkende tussen 55 en 65 jaar.